یلدا شبی که خورشید به دنیا می‌آید
دوشنبه 30 آذر 94 دانستنی ها
یلدا یعنی شبی که طبق رسمی دیرین باید دور هم جمع شد تا از خطر اهریمن در امان بمانیم و تاریکی را تاب بیاوریم. شب یلدا و جشن‌هایی که در این شب برگزار می‌شود، یک سنت باستانی به حساب می‌آیند.
مردم روزگاران دور و گذشته، که کشاورزی بنیان زندگی آنان را تشکیل می‌داد، بر اثر تجربه و گذشت زمان توانستند کارها و فعالیت‌های خود را با گردش خورشید و تغییر فصول و بلندی و کوتاهی روز و شب و جهت و حرکت و قرار ستارگان تنظیم کنند. آنها متوجه شدند که در بعضی ایام و فصول روزها بسیار بلند می‌شود و در نتیجه در آن روزها، از روشنی و نور خورشید بیشتر می‌توانند استفاده کنند.
این اعتقاد به وجود آمد که نور و روشنایی و تابش خورشید نماد نیکی و راستی هستند و شب نشانه‌ای از ظلمت و اهریمن.
بنابراین طولانی‌ترین شب سال را جشن می‌گرفتند تا قوت قلبی باشد برای همه که شب‌های طولانی زمستان را راحت‌تر از سر بگذرانند. در شب یلدا یا همان‌طور که در برخی نقاط کشور معروف است شب چله، رسم و رسوم‌های فراوانی از دیرباز باقی مانده است. در دهه‌های گذشته برای این شب آداب و رسوم متفاوتی وجود داشت. رسم و رسوماتی که ممکن است خیلی از آنها حداقل به کیفیت گذشته برگزار نشوند.
برای نمونه اهالی لرستان در سال‌های قدیم برای این شب رسم داشتند که نوجوانان و جوانان خود را به پشت‌بام خانه‌ها بفرستند تا از مسیر دودکش بخاری‌های خاموش خانه‌های قدیمی یا جلو پنجره‌ها به داخل خانه‌ها شالی برای گرفتن آجیل و تنقلات بفرستند.
صاحبخانه هم مقداری از مواد خوراکی آن شب را به پرشال می‌بست و با تکان دادن شال اشاره می‌کرد که آن را بالا بکشند. اما آنچه که برای این شب باقی مانده است و در گذر زمان دستخوش تغییر نشده است، دور هم جمع شدن خانواده، اقوام، دوستان و آشنایان است.
در این شب همه سعی می‌کنند جایی برای گردهمایی پیدا کنند. دور هم جمع شده، بگویند و بشنوند و بخندند و از خوراکی‌های خوشمزه‌ی این شب میل کنند. افراد به همراه بزرگان خانواده دور هم جمع می‌شوند و به گرفتن فال و تعریف داستان و خاطره مشغول می‌شوند. مردم از قومیت‌های مختلف در این شب شاهنامه می‌خوانند و حافظ‌خوانی هم که جزو جدا نشدنی مراسم این شب محسوب می‌شود.
در شب یلدا از خوراکی‌ها هم چیزی کم نیست. مثلا در برخی از مناطق در شب یلدا میزبان برای مهمانان "شبچره" می‌آورد. شبچره عبارت است از مرکبات از قبیل پرتقال، سیب، انار و گلابى و از خشکبار مانند برگه، گردو و فندق که صاحبخانه در بشقاب‌ها مى‌ریزد و در سینى بزرگى مى‌گذارد و براى مهمان‌ها مى‌آورد.
پشمک نیز یکی از خوراکی‌هایی ست که در شب یلدا می‌خورند. شاید به خاطر شباهتی که پشمک با برف دارد. مغز گردو، نخودچی و کشمش، تخمه هندوانه و کدو نیز قاطی آجیل‌های همیشگی پای ثابت سفره‌ی شب یلدا هستند. در خیلی از شهرهای ایران از قدیم و ندیم رسم بوده که میوه‌های سرد و گرم در کنار هم خورده شوند. سیب، گلابی، برگه زردآلو و گل سرسبد سفره‌ی شب یلدا یعنی هندوانه و انار. بسیاری از اقوام ایرانی معتقد هستند که اگر در شب چله انار و هندوانه نباشد تا سال دیگر در ناخوشی و ناراحتی خواهند بود.
به‌طور کلی خوراکی‌های این شب نماد و نشانه برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی هستند. همچنین انار و هندوانه با رنگ سرخشان نمایندگانی از خورشید در شب به شمار می‌آیند. در این شب خانواده‌های ایرانی عروسان جوان فامیل را نیز فراموش نمی‌کنند. هدایای مختلف به همراه خوانچه‌هایی از آجیل و شیرینی و هندوانه پیشکشی از طرف خانواده داماد هستند به مناسبت جشن شب یلدا. در گیلان به این رسم «شب چلهگر» می‌گویند. در مازندران نیز به این رسم اصطلاحا می‌گویند داماد برای نامزد خود "خرجی" می‌فرستد.
مردم مازندران معتقدند که اگر در این شب ننه سرما گریه کند، هوا بارانی و اگر پنبه‌های توی لحاف را بریزد بیرون برف و اگر گردنبند خود را پاره کند تگرگ می‌بارد. مازندرانی‌ها در این شب کار دیگری هم انجام می‌دهند. بعد از تفال به دیوان حافظ چند گردو برمی‌دارند و موقع خواب زیر تشک خود می‌گذارند و صبح گردوها را می‌شکنند. مغز خوب و سفید گردوها نشانه‌ای می‌شود برای برآورده شدن نیتی که دیشب کرده‌اند.
یلدا رسم و آیین پرافتخاری است. جشن زیبایی که پیام‌آور مهر و خوشی است. در این شب مردم سعی می‌کنند دل خود را گرم نگه دارند و کام خود را نیز شیرین کنند. به همین خاطر در کنار انار و هندوانه و آجیل و شام اعیانی مخصوص شب یلدا، شیرینی نیز در این شب جایگاه خاص خود را دارد. مردم در این شب شیرین شدن کام را نمادی از شیرین شدن اوضاع و بر وفق مراد رخ دادن امور می‌دانند. به همین خاطر قنادی‌های مختلف سعی می‌کنند با ارائه شیرینی‌های خاص در این شب پاسخگوی نیاز مشتریان خود باشند. اگر فرصت کافی برای حضور در فروشگاههای ناتلی را ندارد، میتوانید به سادگی و تنها با چند کلیک به بخش محصولات یلدایی در وبسایت ناتلی مراجعه کرده و در کمترین زمان ممکن کیک یا شیرینی مورد نظر خود را خریداری کنید.
