همه چیز در مورد صبحانه
سه شنبه 02 آبان 96 دانستنی هافواید صبحانه
_ توازن انسولین بدن را حفظ می کند.
_ اعمال بدن را تنظیم می کند.
_ علاقه مفرط به خوردن مواد قندی و نشاستهای را کم میکند.
_ گلوکز بدن را متعادل نگه میدارد ودر نتیجه جریان انرژی را ثابت میکند.
_ به دفع مواد زائد از بدن کمک میکند.
_ تمرکز، هوش و فعالیت ذهنی را تقویت میکند.
_ خلق و خو را آرام میکند.
_ از ضعف و خستگی مفرط در طول روز جلوگیری میکند.
_ کمک میکند فرد کالری بیشتری بسوزاند و راحتتر رژیم بگیرد.
_ از یبوست جلوگیری میکند.
_ اشتها، گرسنگی و حرص به غذا خوردن را تنظیم میکند.
_ فرد را در طول روز شادابتر نگه میدارد.
كساني كه صبحانه مناسب و سالم و حاوی غلات كامل ميخورند، تقريباً در همه روز قند خونشان در حد طبيعي باقی ميماند. صبحانه مهمترين وعده غذايي به حساب میآيد و كسانی كه اين وعده غذايی را در برنامه روزانه خود میگنجانند، از سلامت بيشتری در طول زندگی خود برخودارند. بسياری از تحقيقات كه پيش از اين انجام شدهاند نشان میدهند كه صرف صبحانه میتواند از افزايش وزن جلوگيری كند و احتمال بروز بيماریهای قلب و عروق را در حد قابل ملاحظهای كاهش دهد. در حال حاضر بيماریهای عروق قلب مهمترين علت مرگ در جوامع پيشرفته و همچنين جوامع در حال توسعه به شمار میروند و بهترين راه برای كاهش ابتلا به اين بيماریها آن است كه سبک زندگی و به ويژه رژيم غذايی تغيير يابد.
با داشتن رژيم غذايی مناسب و تحرک بدنی كافی میتوان احتمال ابتلا به بيماریهای قلب و عروق را به حداقل رساند. همچنين بالا بودن قند خون و عدم توانايی بدن در كنترل اين ماده میتواند زمينهساز ابتلا به ديابت و ديگر بيماریهای ناشی از آن باشد.
به گفته محققان صبحانهای كه از غلات كامل با فيبر غذايی كافی تشكيل شده باشد میتواند از نوسانات قند خون در طول روز جلوگيری كند و به اين ترتيب مانع از آسيبهای ناشی از بالا بودن قند خون گردد. مصرف چنين صبحانهای موجب میشود تا حداقل تا ده ساعت قند خون در حد سالم باقی بماند.
نقش صبحانه در سلامتی
براساس شواهد تازهای که پزشکان در آمریکا کشف کرده اند، رمز سلامتی در خوردن صبحانه نهفته است. این گروه معتقدند که حذف صبحانه احتمال چاق شدن، ابتلا به دیابت و حتی سکته قلبی را افزایش میدهد. افرادی که هر روز صبح یک وعده غذایی کامل شامل غلات سبوسدار مصرف میکننـد احتمـالاً بیـش از سایر افراد از فواید بهداشتی آن بهره میبرند. دکتر مارک پریـرا و همکاران او در دانشکده پزشکی هاروارد عادت غذایی 1198 نفر سیاهپوست و 1633 نفر سفیدپوست را مورد بررسی قرار دادهاند. در مجموع 47 درصد سفید پوستها و 22 درصد سیاهپوستها هر روز صبحانه میخورند.
دانشمندان دریافتند که احتمال چاق شدن افرادی که هر روز صبحانه میخورند، یک سوم کمتر از کسانی است که از خوردن آن پرهیز میکنند. به علاوه احتمال ابتلای این افراد به بیماریهای قند خون 50 درصد کمتر از سایرین است.
مشکل قندخون، خطر ابتلا به بیماری دیابت یا کلسترول بالا را که از عوامل ایجاد ناراحتیهای قلبی است افزایش میدهد. پژوهشگران بر این باورند که خوردن صبحانه میتواند به تثبیت میزان قند خون که اشتها و انرژی را تنظیم میکند یاری برساند. زیرا افرادی که صبحانه میخورند در طول روز کمتر گرسنه میشوند و از زیادهروی در خوردن پرهیز خواهندکرد. یکی از کارشناسان امور تغذیه اظهار میدارد “نتایج ما نشان میدهد که صبحانه واقعاً ممکن است مهمترین وعده غذایی روزانه باشد.” در ضمن به نظر میرسد که صرف صبحانه نقش مهمی در کاهش خطر دیابت نوع دوم و بیماریهای قلب و عروق ایفاء میکند. افزون بر این پژوهشگران اخیراً تحقیق درباره محتویات صبحانه افراد را مورد مطالعه قرار دادهاند تا متوجه شوند کدام غذاها به بهبود سلامتی کمک میکند. نتایج اولیه حاکی است که موادی که کاملاً از غلات تشکیل شده است برای سلامتی مفید هستند. نتیجه بررسی پزشکان در این زمینه نشان میدهد کسانی که این نوع مواد را مصرف کردهاند، 15 درصد کمتر به مشکلات قند خون مبتلا میشوند.
صبحانه چه چیزی به ما می دهد؟
گلوکز
گلوکز که منبع انرژی بدن است، با مصرف کربوهیدرات شکسته شده و جذب میشود. در اول صبح، که حداقل ۱۰ الی ۱۲ ساعت از آخرین خوراک شما میگذرد، سطح گلوکز بدن پایین است. وقتی این اتفاق میافتد، بدن با آزاد کردن گلوکزی که در بافتهای عضلانی و کبد ذخیره شده است، و گلیکوژن نامیده میشود، کمبود گلوکز را جبران میکند. وقتی همه انرژی گلیکوژن نیز تمام شد، بدن اسیدهای چرب را برای تولید انرژی تجزیه میکند. بدون کربوهیدرات، اسیدهای چرب نیمه کاره اکسید میشوند، که ممکن است موجب پایین آمدن سطح انرژی بدن شود. از اینرو، صبحانه میتواند میزان انرژی بدن و همچنین متابولیسم را در طول روز تقویت کند.
ویتامین ها، مواد معدنی، و موادمغذی لازم
صبحانه حجم قابل توجهی از موادغذایی مورد مصرف در طول روز را تامین میکند و این فرصت را به شما میدهد که از مواد غذایی تقویت شده مثل آهن، ویتامین B و فیبر استفاده کنید. ویتامینها، مواد معدنی و سایر مواد غذایی مورد نیاز بدن فقط از طریق خوردن غذا به دست میآید. از اینرو، گرچه بدن میتواند انرژی کافی تا وعده غذایی بعد را تامین کند، با اینحال باز هم باید برای حفظ سلامت و سرزندگی سطح ویتامینها و موادمعدنی بدن را بالا نگه دارید.
چرا صبحانه يكی از مهمترين وعدههای غذايی است؟
پس از پايان خوابيدن و ۸ تا ۱۰ ساعت وقفه در سوخترسانی بدن، صبحانه خوردن به عنوان عاملی براي تجديد قوا از اهميت بالايی برخوردار است. اين، بيشترين وقفه ميان وعدههای سه گانه غذايی است. وقتی خواب هستيد، بدن به غذا، سوخت و انرژی براي تپش منظم قلب، تنظيم اعصاب و سلولهای عصبی و همچنين غذارسانی به مغز احتياج دارد كه بيشتر اين سوخت از گلوكزهای خون، ماهيچهها و ششها كه اكسيژن را به خون میرسانند، تأمين میشود. با آغاز صبح، بدن از حالت استراحت بيرون میآيد و به انرژی و غذا احتياج دارد و اين سوخت را بايد از خوردن وعدههای غذايی تأمين كند. به همين علت خوردن صبحانه، مخصوصاً برای كودكان بسيار اهميت دارد.
كودكان با خوردن صبحانه، گيرايی بيشتری برای درست خواندن و فهميدن مطالب جديد دارند و به جای اين كه به فكر رفع گرسنگی باشند، به فكر درس خواندن و فهميدن مطالب درسند. صبحانه خوردن موجب تعادل وزن در افراد و بخصوص در كودكان میشود. هنگام فعاليتهای روزمره يا تمرينهای ورزشی، ماهيچهها شديداً به انرژی كه از طريق كربوهيدراتها تأمين میشود نياز دارند. كربوهيدراتها در واقع چون در بدن توليد نمیشوند بايد از غذاها تأمين شوند. بدن افرادی كه عادت به صبحانه خوردن ندارند، در طول روز، بيش از سايرين كالری مصرف میكند و شانس بيشتری برای چاق شدن دارند.
وقتي فرد صبحانه نمیخورد، بدن او به علت نرسيدن غذا به مغز، خستهتر است و در بين روز بيشتر با خوردن چای يا قهوه و يا بعضاً خوردن شكلاتها و شيرينی كه حاوی مقدار بسياری قند زائد است، به ظاهر نياز بدن را برطرف میكند اما اين نياز براي مدت زمان كمی رفع نمیشود و در نتيجه فرد با خوردن غذا هنگام ظهر اين كمبود و گرسنگی خود را جبران میكند. كج خلقی و بی حوصلگی در صبح از نتايج نخوردن صبحانه است و اين گونه افراد تمايل بيشتری برای خوردن غذا در ظهر دارند.
اگر صبحانهای كامل كه مورد احتياج بدن است، فراهم كنيم، عادت غذايی به صورت متعادل درمیآيد و در نتيجه در وعدههای ديگر غذايی فرد تمايلی به غذای بيش از احتياج بدن كه موجب اضافه وزن او میشود، ندارد. صبحانه مغذی شامل پروتئينها، فيبرها، غذاهای سبوسدار، گندم، ويتامين و امثال آنها هستند. منابع پروتئينی را میتوان در غذاهايی مانند گوشتهای كم چرب، شير و تخم مرغ يافت. فيبر نيز در ميوهها و سبزیها و جو به فراواني يافت میشود. اين مواد نه تنها بهترين و سالمترين منابع غذايی به حساب میآيند و كمك شايانی به تقويت و رشد حافظه كودكان میكنند، بلكه انرژی لازم را براي انجام فعاليتهای روزانه به بدن ميدهند.
میتوانيم در صبحانه از ميوهها و سبزیها نيز استفاده كنيم. مطالعات دانشمندان نشان داده است كه خوردن ميوهها و سبزیها احتمال حملههای قلبی و سرطان را كاهش میدهد. اگر خوردن صبحانه برايتان مشكل است، میتوانيد در ۲ يا چند وعده، غذاهای مورد نياز را به بدن برسانيد. به طور مثال خوردن مقداری نان و يا شير در خانه، و بعد در محل كار خوردن حتی يک سيب میتواند انرژی بدن را تا حدودی تأمين كند. اما بهتر آن است كه با آرامش و بدون عجله، صبحانهای كامل بخوريم.
آیا نخوردن صبحانه ضرر دارد؟
تحقیقات مفصلی که در استرالیا انجام گرفته نشان میدهد که:
خیلی از کودکانی که از خوردن صبحانه سر باز میزنند، سنگین وزنتر از بچههایی هستند به طور مرتب صبحانه میخورند. غفلت از خوردن صبحانه، عملکرد مغز را تقلیل میدهد. خوردن صبحانه به یادگیری کمک میکند، به این صورت که شما علاقه بیشتری برای یادگیری نشان خواهید داد و روی مطلب هم تمرکز بیشتری خواهید داشت.
خوردن صبحانههایی که سرشار از فیبر هستند باعث کاهش خستگی میشود. بچههایی که خوب صبحانه نمیخورند در باقی روز نیز انتخابهای غذایی خوبی نخواهند داشت.
رژیم غذایی افرادی که صبحانه میخورند بسیار مغذی و مقویتر از افرادی است که صبحانه نمیخورند. این افراد همچنین عادتهای غذایی بهتری داشته و کمتر به سراغ خوردن هله هوله و تنقلات مضر میروند.
این تحقیقات نشان میدهد که هرچه سن افراد بالاتر میرود میل به صبحانه خوردن آنها هم کمتر میشود: تقریباً %۱۵ نوجوانان و یک سوم افراد بزرگسال صبحانه نمیخورند.
علل بيميلي كودكان به صبحانه
تكراري و يكنواخت بودن صبحانه:
كودكی كه هر روز مجبور است همان نان و چای و پنير را در همان ظرفها و شكل هميشگی ميل كند (به عنوان صبحانه بخورد) ممكن است علاقه و ميل خود ار از دست بدهد. در اين روزها كه اكثر مادران به دليل اشتغال، صبحانه را به صورت حاضری و سريع در اختيار كودک قرار میدهند، اين مشكل حادتر به نظر میرسد.
با تغييرات كوچكی میتوان كودک را به يک صبحانهخور حرفهای تبديل كرد، كار چندان دشواری نيست، بچهها خيلی راحت راضی میشوند، فقط كافی است شما در روزهای مختلف هفته، صبحانههای مختلفی را مثل تخممرغ و نان، شير و پنير و نان و يا حتی فرنی را تهيه كرده و همچنين برای صرف صبحانه به كودک فرصت دهيد و تندتند نگوييد: زود باش، دير شد!
ترس و اضطراب كودك
بعضی از كودكان به دليل ترس و نگرانی از رفتن به مدرسه، صبحها علاقهای به خوردن صبحانه نشان نمیدهند. همچنين مشاجرات و دعواهای پدر و مادر میتواند بر اشتهای كودک برای خوردن صبحانه اثر بگذارد.
علاقه كودک به غذاهای ديگر به عنوان صبحانه
بعضی كودكان غذاهای رايج و معمول برای صبحانه مثل شير، پنير، كره و… را دوست ندارند و ممكن است به دلايل مختلف مانند الگوهای غذايی و مصرفی اعضای خانواده، غذاهای گرم (ساندويج حليم، عدسی، فرنی، شيربرنج) را برای صبحانه ترجيح بدهند. اگر كودک شما در اين گروه از بچهها قرار میگيرد، منعی ندارد كه با رعايت ملاحظات سلامتی و نوع سليقه و ذائقه كودک اين غذاها را به عنوان صبحانه در اختيار كودک قرار دهيد. شايد شما تصور كنيد اين غذاها سنگين و حجيم هستند، ولی بهتر از آن است كه كودک گرسنه راهی مدرسه شده و دچار اختلالاتی مانند سرگيجه، تهوع و ضعف شود. به علاوه بسياری از اين غذاها مانند فرنی و حليم مواد غذايی غنی و كاملی هستند و انرژی لازم را تا ظهر برای كودک فراهم میكنند.
يكی ديگر از دلايل بیاشتهايی كودكان برای خوردن صبحانه، خوردن شام در ساعات انتهايی شب است، بنابراين سعی كنيد كودك شما سر شب شام بخورد و شبها در ساعت معينی بخوابد تا بتواند صبح زود، به راحتی از خواب بيدار شده و ميل كافی به صبحانه داشته باشد. همچنين والدين بايد صبحانه را وعده غذايی مهم تلقی كنند و كودكشان را به خوردن آن تشويق كنند. مطالعات نشان میدهند پدر و مادرهايی كه صبحانه را حذف میكنند، فرزندانشان نيز معمولا چنين كاری انجام داده و از الگوی رفتاری والدين خود تبعيت میكنند.
چرا خوردن صبحانه را فراموش میکنیم؟
چند نمونه از متداول ترین دلایل برای نخوردن صبحانه:
ـ نداشتن وقت کافی
ـ خستگی
ـ ترجیح دادن افراد به خوابیدن بیشتر
ـ نبودن مواد غذایی لازم برای صبحانه در خانه
یک صبحانه سالم از بروز خیلی از بیماریها جلوگیری میکند. در مقایسه با بچههایی که به طور مرتب صبحانه میخورند، کودکانی که از خوردن صبحانه غفلت میکنند، کالری کمتری در طول روز سوزانده و به همین سبب دچار چاقی و اضافه وزن میشوند.
تئوریهای مختلفی پشت این مسئله است. برای مثال، برخی شواهد نشان میدهد که غذاهای سنگین و حجیم بیشتر از غذاهای سبک و کم حجم اما در وعدههای بیشتر موجب اضافه شدن وزن میشود. این به آن دلیل است که مصرف کالری اضافی در یک وعده غذایی وقتی ذخیره گلیکوژن بدن پر شد، مستقیماً به چربی تبدیل میشود. افرادی که صبحانه نمیخورند معمولاً برای ناهار اشتهای بیشتری دارند و غذای بیشتری مصرف میکنند.
خوردن تنقلات
افرادی که صبحانه نمیخورند، تمایل بیشتری به ریزهخواری در اواسط روز دارند. اگر آن تنقلات حاوی مقدار کمی فیبر، ویتامین و مواد معدنی باشند، اما میزان نمک و چربی آنها بالا باشد، فرد دچار مشکل خواهد شد. بدون آن انرژی اضافی که خوردن صبحانه برای فرد تامین میکند، افراد دچار بیحالی شده و برای هوشیار ماندن به خوردن چای و قهوه روی میآورند. برای رفع آن گرسنگی وسط روز میتوانید از تنقلات سالم مثل میوه، ماست، کلوچههای کم چربی و ساندویچ استفاده کنید.
تفاوتهای فرهنگی
صبحانه در همه جای دنیا یک وعده غذایی اصلی به شمار نمیرود. مردم خیلی از فرهنگها به جای سه وعده از دو وعده غذایی استفاده میکنند و صبحانه معمولاً جزئی از آن نیست. افرادی که صبحانه نمیخورند، باید دقت کنند که مواد مغذی وعده ناهار و شامشان به اندازه کافی باشد تا کمبود صبحانه از این طریق جبران شود.
مردم دنيا صبحانه چه میخورند
شايد اگر بعضی از غذاهايی كه مردم ساير كشورها بهعنوان صبحانه میخورند، مرور كنيم، تعجب كنيم كه چه غذاهای سنگينی هستند ولی به طور كلی به نظر میرسد مردم اكثر كشورها بهصورت سنتی، وعده غذايی كاملی را برای صبحانه در نظر گرفتهاند
الجزاير و كامرون در آفريقا:
در الجزاير صبحانه رايج در ميان اكثر مردم قهوه، نان فرانسوي و كره ومربا است، در حالي كه مردم كشور كامرون غذاهای پختنی را ترجيح میدهند و از لوبيا و ذرتپخته و تخم مرغ و املت و يک نوع ماكارونی خاص بهعنوان صبحانه استفاده میكنند.
ژاپن و كره در آسيا:
صبحانه در ژاپن شامل يك نوع سوپ مخصوص، برنج با چاشنیهای مختلف و ماهی و تخممرغ است. همچنين سبزیهای شور چاشنی ديگر صبحانه در ميان ژاپنیهاست. در كره، صبحانه وعده غذایی جداگانهای محسوب نمیشود و غذاهای صرف شده در صبحانه فرق چندانی با ساير وعدههای غذايی ندارد.
استراليا:
صبحانه استراليايیها بسيار شبيه ساير كشورهای اروپايی و امريكايی است و شامل انواع ميوهها، برشتوک و نان تست و آبميوه است.
انگليس و ايتاليا:
صبحانه مردم ايتاليا شامل شير گرم و قهوه و يک نوع بيسكويت مخصوص است اما مردم سنتی انگليس به يک صبحانه بسيار كامل شامل گوجهفرنگی، لوبيا، قارچ، نانتست، ماهی دودي و گوشت و قهوه عادت دارند. ولي امروزه اكثر مردم اين كشور كمتر صبحانه كامل سنتی خود را صرف میكنند.
کودکان را به خوردن صبحانه تشویق کنید
تشویق و ترغیب بچه ها به خوردن صبحانه بسیار خوب است. داشتن خواب کافی و باکیفیت در شب و به دنبال آن یک صبحانه خوب و مقوی، به بچه ها کمک می کند فعال باشند و بتوانند در مدرسه روی درسهای خود خوب تمرکز کنند. صبحانه همچنین کمک می کند که بچه ها در طول روز کمتر احساس گرسنگی کنند. شما می توانید الگوی خوبی برای فرزندان خود باشید. اگر شما صبحانه بخورید بچه ها هم از شما یاد میگیرند. یک کاسه سیریال صبحانه به همراه میوه های تازه و شیر می تواند نقطه شروع خوبی برای همه اعضای خانواده باشد.
موادغذایی مخصوص صبحانه
تحقیقات نشان داده است که اگر مواد غذایی لازم برای آماده کردن صبحانه در اختیار باشد، بچههای مدرسهای تمایل بیشتری به خوردن صبحانه دارند. برخی از این موادغذایی عبارتند از:
ـ سیریالهای گندم مخصوص صبحانه
ـ فرنی
ـ نان گندم کامل
ـ شیرینی و کلوچههای کم چربی
ـ چیزی که با نان خورده شود مثل تخم مرغ، پنیر، مربا، و…
ـ ماست
ـ آبمیوه تازه
ـ شیر کم چرب
عسل
ماده اصلی عسل، شهد گلها و گياهان معطر و شفابخش است كه توسط زنبوران عسل پس از مكيدن، تغليظ شده و تغيير شكل داده و به عنوان يک غذای خوشمزه و كامل در دسترس انسان قرار ميگيرد.
عسل، ماده غذايی غنی از مواد مورد نياز بدن و انرژیبخش است و ميل كردن آن در صبحانه، میتواند انرژی شما را تا ظهر فراهم كند، چون 80 درصد آن قندهای ساده (گلوكزولولز) ساده است و 100 گرم آن 523 كالری در بدن توليد میكند. اين قندهای ساده موجود در عسل پس از خوردن به سرعت جذب میشوند و انرژی مورد نياز بدن را تامين بدن را تامين میكنند.
اگر شما قرار است در طول روز فعاليت ورزشی انجام دهيد، بهتر است در صبحانه عسل ميل كنيد، چون در عرض چند دقيقه به شما انرژی میدهد و تحمل بافتی و قدرت ترميم را افزايش خواهد داد. فراموش نكنيد عسل حاوی تعدادی از ويتامينها مانند ويتامين C و K است و اسيدآمينههايی مانند ريبوفلاوين وتيامين را داراست كه در ساختن پروتئينهای مختلف موجود در بدن مانند پوست، عضله، خون و … استفاده میشوند.
ابوعلی سينا در كتاب قانون، عسل را اكسير جوانی و زيبايی و سلامت میداند.
در تحقيقاتی كه در سالهای اخير انجام شده است، نشان داده شده كه عسل در درمان عفونتهای برجای مانده از عمل سزارين و سوختگی از آنتيبيوتيکهای مرسوم كارآمدتر است و با باكتریهای زيادی مثل ایكولای، سالمونلا و هليكوباكتر مبارزه میكند. يک قاشق چايخوری عسل در صبحانه، مانع رشد باكتری خطرناكی به نام هليكوباكتر شده كه باعث زخم معده میشود.
برخی اعتقاد دارند كه اين اثر ضدباكتری عسل به علت اسيدی بودن آن است ولی مطالعات نشان داده است كه عسل حاوی يك ماده آنتیاكسيدان بهنام پراكسيد هيدروژن است كه قادر است با آن باكتریها را نابود كند. عسل به عنوان يك مرهم طبيعی برای زخمها محسوب شده كه علاوه بر اثر ضدميكروبی، محيطی مناسب برای رشد مجدد و ترميم بافت فراهم میكند. در طب جديد شيوه درمانی جديدی به نام <عسل درمانی> پايهگذاری شده است. شما هم میتوانيد عسل درمانی را با اضافه كردن اين خوراكی چسبناک به صبحانه خود، در منزلتان پايهگذاری كنيد. اگر ظرف عسل صبحانه شما شكرک زده است، عصبانی نشويد و به تقلبی بودن عسل شک نكنيد، اتفاقا عسلی كه شكرک میزند، مرغوب است و عسلی كه شكرک بزند حتما خالص است. عسل به علت درصد بالای مواد قندی، يک ماده جامد است كه تحت شرايط خاصی به مايع تبديل شده است، تمام انواع عسلها پس از مدت زمان معينی بر اساس شرايط بستهبندی و نگهداری متبلور و جامد شده و به اصطلاح شكرک میزند. حال اگر دوست نداريد عسل شكرک زده ميل كنيد، شيشه عسل را در آب جوش قرار دهيد و هنگامی كه آخرين بلور (شكرک) محو شد، آن را از آب جوش خارج كنيد.
چای
چای شيرين در سفره صبحانه كمتر ايرانی پيدا نمیشود و عطر چای و نان، آغاز يک روز خوش را برايمان رقم میزند. چای پس از آب، پرمصرفترين نوشيدنی دنياست و روزانه يک ميليارد فنجان چای در دنيا نوشيده میشود. اكثر ما به چای سياه عادت كردهايم ولی انواع ديگر چای مثل چای سبز (تخمير نشده) و چای اولانگ و پوچونگ (نيمه تخميری) هم وجود دارند كه بد نيست آنها را در سفره صبحانه تجربه كنيد.
مصرف چای دمكرده هنگام صبحانه موجب تسريع حركات تنفسی، سرعت گردش خون و رفع خوابآلودگی و گوارش بهتر غذا میشود. چای علاوه بر كافئين، پروتئين و كربوهيدرات دارد. چای دارای ويتامينهای متعددی از گروه B و اسيدفوليك (C) است و برگ سبز چای غنی از ويتامين C هستند. جوهرمازو (تانن) بخش اصلي چای است. طعم تلخ چای مربوط به همين ماده است، پزشكان نوشيدن چای سبز را كه حاوی تانن زيادی است، به علت اثرات آرامبخشي و مسكن آن بر معده و روده توصيه میكنند. يك عيب تانن چای اين است كه، از جذب مواد معدنی به ويژه آهن ممانعت میكند. چای و پلیفنلهای موجود در آن نقش بازدارنده عليه بسياری از كارسينوژنها (سرطانها) دارد.
نتايج يك تحقيق در هلند نشان داد، خطر سكته قلبی براي مردانی كه روزانه 4 فنجان چای مینوشند، 70 درصد كمتر است. چای از ايجاد لختههای خطرناک كه منجر به سكته قلبی و مغزی میشوند، جلوگيری میكند و در كنترل فشار خون نيز مفيد است. مطالعات ديگری نشان داده است مردم ژاپن كه بيشتر از ساير ملل چای مینوشند، كمتر به آلزايمر (زوال عقل) مبتلا میشوند. چای غنی از فوايد بوده با مقاوم ساختن دندانها در برابر پوسيدگی، ميزان پوسيدگی دندانها را كاهش میدهد .
بر اساس مطالعات جديد چای با پيشگيري از تشكيل پلاک ميكروبی، برخی باكتریهای دندانی را كه میتواند باعث بيماری لثه شود، نابود میكند. افزودن شكر به چای میتواند از اثر ضد پوسيدگی چای بكاهد همچنين بعضي محققان اعتقاد دارند افزودن ليموترش به چاي اثر آن را كاهش میدهد. چای سبز و سياه هر دو برای سلامت مفيدند اما چای سبز چون عمل واكسيناسيون روی برگهای آن انجام نگرفته، خاصيتش از چاي سياه بيشتر است. چایهای گياهی نيز دم كرده برگ گياهان مختلف (بابونه … ) هستند و گفته میشود حاوی رنگدانههای بدون كافئين هستند، اگر حساسيت بيماری داريد، نبايد از اين چایهای گياهی استفاده كنيد.
شير و لبنيات
نوشيدن يک ليوان شير به عنوان صبحانه، نوشيدن يک ليوان مواد غذایی كامل و با ارزش است. مواد غذايی همين يک ليوان شير، به سه بخش آب، چربی و مواد جامد غير چرب كه شامل پروتئينهای شير (كازئين، آلبومين و گلوبولين) و مواد معدنی (كلسيم و فسفر) و لاكتوز است، تقسيم میشود. شير شامل تمام اسيدهای آمينه ضروری بدن برای ساختن پروتئينها است. قند شير، لاكتوز نام دارد كه شيرينی آن 30 بار از قند و شكر كمتر است، لاكتوز چاق كننده نيست و مصرف آن براي بيماران ديابتی مضر نيست. بسياری از شيرهايی كه از سوپر ماركتها تهيه میكنيم مقداري آب به آنها اضافه شده است كه از وزن مخصوص شير میكاهد و به اصطلاح شير را رقيق و سبک میكند، از طرف ديگر شيرهاي كمچرب كه در بازار موجودند، بخشی از چربی خود را از دست دادهاند. شير پاستوريزه را نبايد جوشاند چون از ارزش غذايیاش كاسته میشود.
همچنين اين باور عمومی غلط است كه شيرهای استرليزه به دليل ماندگاری طولانی فاقد ارزش غذايی هستند، شير در سيستمهای صنعتی تهيه مواد غذايی به گونهای تهيه میشود كه كمترين صدمهای به ارزش غذايی آن وارد نمیشود. همانطور كه معروف است شير از پوكی استخوان پيشگيری میكند و باعث استحكام دندانها میشود و به اين دليل غنی بودن آن از اصطلاح معدنی <كلسيم و فسفر> است. دانشمندان انگليسی دريافتهاند مصرف شير، پنير، خامه و كره از بيماری آسم در كودكان پيشگيری میكند. بر اساس آمارهای موجود، در حال حاضر مصرف سرانه شير و فرآوردههای لبنی در ايران 75 گرم در سال برآورد شده است و اين رقم در كشورهاي اروپايي 350 تا 500 كيلوگرم است. بنابراين اين مسئوليت مادران خانواده است كه شير را در كنار چای و پنير و نان به سفره صبحانه اضافه كنند .تصورش را بكنيد اگر همه ما از فردا صبح يکك ليوان شير هنگام صبحانه بنوشيم، سرانه ملی ما چقدر افزايش خواهد يافت.
نان
هر كدام از ما نان مختلفی را برای صبحانه ترجيح میدهيم، از نان لواش گرفته تا سنگک و بربری و ما ايرانيان نان را بركت سفره میشناسيم و برای آن ارزش و احترام زيادی قائل هستيم. امروزه انواع متفاوتی از نانها در بازار موجود است.
نان سفيد: نانی است كه از آرد سفيد تهيه شده، يعنی آردی كه در تهيه آن فقط از دانه غلات استفاده میشود.
نان قهوهاي: نانی است كه در تهيه آن، دانه و 10 درصد پوسته دانه (سبوس) به كار رفته است.
نان كامل: نانی است كه در تهيه آرد آن، دانه كامل گندم (دانه به همراه سبوس) به كار رفته است.
نان جوانه گندم: نانی است كه به آرد آن، پودر جوانه گندم اضافه كردهاند.
نان غلات: نانی قهوهای است كه به آن، ديگر انواع غلات را به صورت دانه كامل (پوسته به همراه دانه) اضافه كردهاند.
اكثر شما ايرانيان از نان لواش به عنوان صبحانه استفاده میكنيد. نان لواش نانی نرم، تخت و نازک است كه از آرد، آب، خميرمايه و نمک به دست میآيد.
نان تست نوعی نان ورقه شده انگليسی است كه با قرار دادن در برابر حرارت برشته میشود. معمولا نان تست را با قرار دادن داخل دستگاه برقی تسترويافن، برشته میكنند. براي وعده صبحانه در اكثر نقاط دنيا از نان تست استفاده میشود. همچنين استفاده از اين نوع نان برای صبحانه به افرادی كه ناراحتیهای معده و روده دارند و دچار اسهال شدهاند، توصيه میشود.
امروزه متخصصان تغديه استفاده از نانهايی كه از غلات تهيه میشوند و به نان سبوسدار معروف شدهاند را براي صبحانه و ساير وعدههای غذايی توصيه میكنند، مطالعات نشان میدهند نان سياه میتواند از ديابت، بيماريهای قلبی، استئوپروز و شكستگی استخوان جلوگيری كند. همچنين ميزان فيبر در نان سياه از ساير نانها بيشتر است. آرد سياه محتوی كلسيم روزانه را فراهم میكند، پس میتوان گفت نان يكی از منابع كلسيم است و از پوكی استخوان پيشگيری میكند. يكی ديگر از عناصری كه در نان سياه وجود دارد، آهن است. كمبود آهن موجب بیحالی، سستی و خوابآلودگی و كمخونی ميشود و اگر در اين مرحله درمان نشود، بر روي اعصاب و مغز اثر میگذارد. آهن موجود در اين نان به رشد سلولهای عصبي كودك كمک كرده و باعث باهوشی میشود.
آیا با صبحانه حتما باید چای بخوریم؟
مایعات گرم یا مایعات سرد کدام برای صبحانه بهتر است؟ اول این نکته را بگوییم که بهتر است صبح حتما همراه غذا مایع مصرف گردد اما در رابطه با نوع مایع، میتوان چای خورد و هم میتوان آب مصرف کرد البته مصرف چای یا مایعات گرم مورد پسند اکثر افراد است. مصرف مایع سرد مانند مایعات داخل یخچال مانند شیر سرد به هیچ عنوان توصیه نمیشود.
نکته آخر:
یک صبحانه سالم فواید بسیاری برای سلامتی دارد. کودکانی که از خوردن صبحانه غفلت میکنند معمولاً با کمبود برخی ویتامینها و موادمعدنی، مثل آهن، کلسیم، روی، و ویتامین B۲ مواجهاند.
دلایلی که باعث میشود افرد از خوردن صبحانه سر باز بزنند عبارتند از: کمبود وقت، فقدان انگیزه و کمبود مواد غذایی لازم برای صبحانه.